Trống đồng Đông Sơn – Âm vang của một nền văn minh rực rỡ

Là biểu tượng tiêu biểu của văn hóa Đông Sơn – nền văn minh rực rỡ từng phát triển từ thế kỷ VII TCN đến thế kỷ VI SCN trên lưu vực sông Hồng – trống đồng Đông Sơn không chỉ là nhạc khí, mà còn là chứng tích sống động về trình độ thủ công, tín ngưỡng và đời sống tinh thần của người Việt cổ.

Dấu ấn thời đại các Vua Hùng
Trống đồng Đông Sơn ra đời trong thời kỳ dựng nước Văn Lang, gắn với cư dân Lạc Việt – tổ tiên của người Việt ngày nay. Họ sinh sống bằng săn bắt, đánh cá, trồng lúa nước và phát triển kỹ nghệ đúc đồng tinh xảo. Trung du Phú Thọ và các tỉnh Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ được xem là cái nôi của loại hình trống đồng đặc biệt này – nơi nhiều hiện vật quý đã được tìm thấy qua các cuộc khai quật khảo cổ.

Trống đồng Đông Sơn cổ. Nguồn: Sưu tầm

Hơi thở cuộc sống khắc họa bằng đồng
Mỗi chiếc trống là một bản trường ca bằng hình ảnh. Trên mặt trống, ngôi sao nhiều cánh ở trung tâm – biểu tượng mặt trời – tỏa sáng giữa những hình chim Lạc, chiến binh, người giã gạo, múa hát, nhà sàn, thuyền bè... Những hoạt cảnh ấy vừa chân thực vừa cách điệu, phản ánh thế giới quan, tín ngưỡng và lối sống của người Đông Sơn.

Hoa văn trống phong phú mà chặt chẽ: từ vòng tròn đồng tâm, răng cưa, hình học đến các họa tiết động vật, chim thú – trong đó chim Lạc là vật tổ thiêng liêng, thể hiện khát vọng bay cao, bay xa của dân tộc. Cả một đời sống tinh thần cổ xưa được đúc kết kỳ công, trên một mặt đồng rộng chưa đầy nửa mét.

Hình ảnh hoa văn trên trống đồng Đông Sơn. Nguồn: Sưu tầm

Biểu tượng thiêng liêng của văn hóa Việt
Vượt ra ngoài chức năng nhạc khí, trống đồng Đông Sơn là biểu trưng quyền lực, linh vật dùng trong tế lễ, tín ngưỡng và chiến trận. Tiếng trống cất lên như lời hiệu triệu thiêng liêng, quy tụ cộng đồng và kết nối con người với trời đất. Khi người thủ lĩnh qua đời, trống đồng trở thành vật tùy táng – tượng trưng cho phẩm giá và địa vị.

Một tác phẩm đến từ làng nghề Đại Bái
Chiếc trống đồng Đông Sơn đang trưng bày tại The Bloom được chế tác thủ công bởi nghệ nhân làng nghề Đại Bái – nơi nổi tiếng hơn 1.000 năm với nghề đúc đồng truyền thống. Làng Đại Bái (xưa gọi là làng Bưởi Nồi), thuộc xã Đại Bái, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh, là một trong những cái nôi của nghề đúc đồng Việt Nam, với lịch sử phát triển rực rỡ từ thời Lý.

Truyền nhân của ông tổ nghề Nguyễn Công Truyền, các nghệ nhân nơi đây đã và đang lưu giữ bí quyết nghề nghiệp qua nhiều thế hệ. Từ những vật dụng sinh hoạt đơn sơ như nồi, niêu, chậu đồng… đến những tác phẩm nghệ thuật như tượng, phù điêu, chuông đồng, và cả trống đồng Đông Sơn, tất cả đều được thực hiện qua nhiều công đoạn nghiêm ngặt: tạo mẫu, đúc khuôn, nấu đồng, gò sửa và chạm trổ tinh xảo.

Nghệ nhân đúc đồng ở làng Đại Bái. Nguồn: Sưu tầm

Mỗi sản phẩm là một kết tinh giữa tay nghề cổ truyền và sức sáng tạo hiện đại – không chỉ đẹp mắt mà còn mang đậm giá trị văn hóa. Ngày nay, đồng Đại Bái đã vươn xa tới Nhật Bản, Hàn Quốc và nhiều quốc gia châu Âu, góp phần lan tỏa tinh hoa thủ công Việt Nam ra thế giới.

Tại The Bloom, bên cạnh những sản phẩm thủ công truyền thống, trống đồng Đông Sơn từ Đại Bái được trưng bày như một minh chứng sống động cho bản sắc văn hóa dân tộc – nơi truyền thống và hiện đại cùng song hành.