Làng nghề sơn mài Hạ Thái - Nét xưa còn một chút này

Trên hành trình tìm kiếm những thức quà lành và món đồ thủ công cho The Bloom, chúng tôi đã có dịp ghé thăm làng nghề sơn mài Hạ Thái (Thường Tín, Hà Nội). Níu chân chúng tôi là những sản phẩm và bộ tượng tái hiện sống động một Việt Nam xưa – dung dị mà rạng rỡ.

Làng Hạ Thái (xã Duyên Thái, huyện Thường Tín) có lịch sử từ thế kỷ XVII, nổi tiếng với kỹ thuật sơn son thếp vàng tinh xảo. Ngày trước, sản phẩm sơn mài Hạ Thái chủ yếu phục vụ hoàng cung và các công trình tâm linh như đình, chùa, miếu mạo. Những pho tượng gỗ, hoành phi câu đối, đồ thờ... đều được tạo tác bởi đôi tay lành nghề của những người thợ nơi đây.

Giữa dòng chảy hiện đại, khi nhiều người chọn lối đi ngắn hơn với sơn công nghiệp, vẫn có những nghệ nhân Hạ Thái bền bỉ giữ nguyên từng bước làm nghề xưa: từ chọn vóc gỗ, hom vóc, phủ sơn ta, khảm vỏ trứng, dát vàng lá, đến mài và đánh bóng thủ công bằng than gỗ và tóc rối. Mỗi tác phẩm là kết quả của nhiều tháng ròng – kết tinh của sự kiên nhẫn, tỉ mỉ và một lòng yêu nghề.

Trong số các bộ tác phẩm mang về, “Vinh quy bái tổ” là tác phẩm gây ấn tượng sâu đậm – khắc họa sinh động nét đẹp “uống nước nhớ nguồn” trong văn hoá Việt.

Tục “Vinh quy bái tổ” – có từ thời nhà Lý – là nghi lễ trọng thể dành cho người đỗ đạt cao trở về làng. Đó không chỉ là niềm vinh hiển cá nhân, mà còn là niềm tự hào của cả dòng tộc và quê hương. Người tân khoa được vua ban áo mũ, chiếu chỉ, rước về quê với kiệu rồng, cờ lọng, trống chiêng rộn ràng. Họ sẽ lần lượt bái tổ tiên, tri ân thầy dạy và cảm tạ làng nước đã nâng đỡ mình trên hành trình học vấn.

Lấy cảm hứng từ nghi lễ ấy, bộ tượng “Vinh quy bái tổ” do nghệ nhân Hạ Thái chế tác bằng kỹ thuật sơn mài truyền thống. Từng chi tiết – từ dáng áo mũ đại triều, nét mặt vui tươi, đến cờ xí, lọng che – được thể hiện đầy tỉ mỉ, phối hợp khéo léo giữa các lớp sơn son, thếp vàng... tạo nên chiều sâu và sắc thái sống động.

Mời bạn ghé The Bloom – Thảo Điền, ngắm nhìn bộ sơn mài “Vinh quy bái tổ” để thấy một phần lịch sử được kể lại bằng màu sắc, ánh vàng son – và bằng cả một làng nghề đã cần mẫn gìn giữ tinh hoa qua bao thế hệ.